Embargo na Kubie to nie tylko brak McDonald’sa
Amerykańskie embargo nałożone na Kubę to najdłuższa w historii blokada gospodarcza nałożona na dane państwo przez kraj trzeci. Od blisko 60 lat Kuba z tego tytułu ponosi dziesiątki milionów dolarów strat rocznie i musi raz za razem mierzyć się z kolejnym kryzysem gospodarczym. Bo Amerykańskie embargo na Kubie to nie tylko brak McDonald’sa, a wpędzanie kolejnych pokoleń Kubańczyków w biedę.
Embargo na Kubie
Całkowite embargo na handel z Kubą zaczęło obowiązywać 7 lutego 1963 roku. 4 dni wcześniej nałożenie sankcji ogłosił ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych John F. Kennedy. Blokada była wynikiem przede wszystkim frustracji prezydenta po nieudanej inwazji w Zatoce Świń i krytyce ze strony konserwatywnych polityków.
Były prezydent USA Dwight Eisenhower, którego administracja była tak naprawdę architektem inwazji, wielokrotnie powtarzał, że za jego prezydentury nie doszłoby do takiej katastrofy. (Więcej o inwazji w Zatoce Świń przeczytasz TUTAJ)
Ale to właśnie Eisenhower wprowadził w 1960 roku pierwsze sankcje gospodarcze na Kubę, początkowo obejmujące tylko niektóre sektory. Był to odwet za znacjonalizowanie na wyspie m.in. zakładów amerykańskich potentatów naftowych, takich jak Texaco, którzy odmówili przetwarzania rosyjskiej ropy naftowej importowanej na Kubę.
Ograniczenie przez USA importu cukru, na którym opierała się kubańska gospodarka, wpędziło wówczas Kubę wprost w objęcia Związku Radzieckiego i w sam środek zimnowojennych rozgrywek między mocarstwami.
… ale mamy już XXI wiek
Od tego czasu jednak całkowicie zmieniła się sytuacja polityczna na świecie. 30 lat temu zakończyła się zimna wojna, Kuba jest jednym z najpopularniejszych kierunków turystycznych, a z jej rządem współpracują już nie tylko Rosjanie, ale także Unia Europejska i Kanada.
Mimo to amerykańska blokada trwa, a od czasu objęcia urzędu prezydenta USA przez Donalda Trumpa, jest systematycznie zaciskana np. poprzez uruchomienie art. 3 ustawy Helmsa Burtona, który rzutuje bezpośrednio na sytuację zwykłych Kubańczyków na wyspie. Szacuje się, że około 70 proc. mieszkańców wyspy urodziło się pod blokadą.
Czytaj również: Ustawa Helmsa-Burtona wchodzi w życie. Czego Trump chce od Kuby?
Co oznacza Embargo na Kubie?
Wbrew obiegowej opinii embargo to nie tylko zakaz importu towarów z USA, czy brak restauracji McDonald’s. To przede wszystkim ograniczenia finansowe rzutujące na handel nie tylko ze Stanami Zjednoczonymi, ale i innymi gospodarkami na świecie. Kubańczycy bowiem nie mogą handlować z firmami, które mają chociaż niewielkie udziały amerykańskie, co w zglobalizowanym świecie łatwe nie jest.
Blokada oznacza m.in. utrudniony dostęp do nowych technologii, których gro powstaje w Dolinie Krzemowej, a także najnowszych leków często produkowanych tylko na terenie USA. Ale to także problemy z transakcjami finansowymi, których w obawie przed retorsjami ze strony rządu USA, odmawiają nawet banki niezwiązane z firmami ze Stanów Zjednoczonych.
Dalej znaczy drożej
Za wiele towarów Kuba musi płacić znacznie zawyżoną cenę niż rynkowa, bowiem część towarów zmuszona jest kupować tzw. okrężną drogą, czyli przez inne państwa. Co oznacza konieczność zapłacenia wszystkim pośrednikom na trasie.
Szacuje się, że w ciągu 60 lat obowiązywania blokady gospodarczej Kuby, wyspa straciła ponad 922 miliardy dolarów, przy uwzględnieniu deprecjacji dolara w stosunku do wartości złota na rynku międzynarodowym.
Oto kilka przykładów
Wiele osób po powrocie z Kuby skarży się na braki w sklepach, drożyznę, na którą nie stać Kubańczyków. Ostatnio we znaki dał się natomiast kryzys paliwowy. Poniżej kilka przykładów, jak blokada wpływa na poszczególne sektory gospodarki kubańskiej.
Transakcje zagraniczne
- 1 czerwca 2018 – luksemburski oddział holenderskiego banku ING odmówił przeprowadzenia transakcji z luksemburskiej firmy e-Time Corp. skierowanej do firmy CUBAEXPORT w wyniku blokady USA. przeciwko Kubie.
- 2 sierpnia 2018 – Brazylijski oddział amerykańskiej firmy FEDEX anulował usługi dla ambasady kubańskiej i konsulatów w tym kraju na podstawie instrukcji otrzymanych od jej spółki macierzystej w USA. ponieważ Kuba podlega sankcjom OFAC.
- 15 sierpnia 2018 – niemiecki bank Commerzbank oraz włoski oddział UniCredit SpA zablokowały transfer 7500 euro do Argentyny. Pieniądze zostały wpłacone przez Stowarzyszenie Przyjaźni Kraju Basków i Kuby na rzecz projektu związanego ze zdrowiem.
Medycyna
W hawańskim szpitalu Hermanos Ameijeiras co roku u 20 pacjentów diagnozuje się raka nerki. Jedyny na świecie skuteczny lek, Sunitinib, produkowany jest przez amerykańską firmę. Kuba kilkakrotnie składała wnioski o możliwość zakupu tego leku, jednak nie doczekała się odpowiedzi. Dla niektórych pacjentów jest już za późno.
Blokada uniemożliwia lub znacząco podnosi koszt kupowania nie tylko leków, ale także nowoczesnej technologii, surowców, odczynników, środków diagnostycznych, sprzętu medycznego czy części zamiennych.
Od kwietnia 2018 do marca 2019 z powodu blokady Kuba straciła ponad 104 mln dolarów na wydatki związane z medycyną. Szacuje się, że od 1961 roku, gdy blokadę wprowadzono, zdrowie Kubańczyków kosztowało 2 913 mln więcej, niż powinno.
Żywność
Kuba produkuje własne warzywa czy owoce, ale 70 proc. produktów spożywczych dostępnych w kraju pochodzi z importu. Szacuje się, że od kwietnia 2018 do marca 2019 straty powiązane z żywnością wynikające z blokady wynoszą ponad 412 mln dolarów.
Edukacja
Na Uniwersytecie Sancti Spiritus prowadzone są kierunki specjalne na poziomie licencjackim i magisterskim. Aby zajęcia były efektywne, potrzebnych jest 20 maszyn do pisania SMART Braille oraz aparaty słuchowe Perkins. Niestety, obie technologie są amerykańskie. Tym samym osoby niepełnosprawne są pozbawione możliwości uczenia się i lepszego integrowania ze społeczeństwem.
Sport
W lutym 2019 roku w Panamie odbyły się Caribbean Baseball Series, podczas których kubańska drużyna zdobyła II miejsce. Sportowcom za nagrodę musiały wystarczyć gratulacje. Do dzisiaj nie mogą odebrać nagrody pieniężnej w wysokości 72 tys. dolarów. Podobnie niektórzy sportowcy, którzy otrzymali nagrody indywidualne w wysokości 5 tys. dolarów.
Kultura
Uniemożliwiono organizację trzeciego spotkania wydawców, dystrybutorów i przedstawicieli wydawnictw literackich USA i Kuby, które miało się odbyć podczas Międzynarodowych Targów Książki 2019 w Hawanie.
Ekonomia
W sektorach produkcji i usług szkody wynikające z blokady wyniosły 412 mln zaledwie w okresie od kwietnia 2018 do marca 2019. To wzrost o 28 proc. w stosunku do poprzedniego okresu.
Turystyka
Szacuje się, że w świecie bez blokady, 35 proc. turystów mogliby stanowić Amerykanie. W 2018 roku byłoby to ponad 1,6 mln osób. Od kwietnia 2018 do marca 2019 Kuba straciła 1 383 mln dolarów zysku z turystyki.
Przemysł
49 mln dolarów, które pochłonęła blokada w sektorze przemysłowym od kwietnia 2018 do marca 2019, pozwoliłoby w ciągu kolejnych pięciu podnieść poziom odnawialnych źródeł energii na wyspie do 24 proc.
Ponieważ firmy LEFI, Burton Corblin i GARO mają amerykańskich udziałowców, Kuba nie mogła kupić części zamiennych i maszyn, jak sprężarki powietrza czy pompy. W związku z tym pojawiły się spore problemy z produkcją chloru na wyspie. Ministerstwo Energii i Kopalń straciło w związku z tym 78 mln dolarów od kwietnia 2018 do marca 2019.
Technologie komunikacyjne
Telefony komórkowe, anteny, systemy komputerowe i tym podobne produkty amerykańskie lub produkowane na amerykańskich patentach to od kwietnia 2018 do marca 2019 kosztowały Kubę dodatkowe 55 mln dolarów.
Transport
Blokada od kwietnia 2018 do marca 2019 zwiększyła wydatki Kuby na transport, przede wszystkim na paliwo, o 170 mln dolarów.
Handel zagraniczny
Trudno jednoznacznie wycenić straty, jakie Kuba ponosi w związku z amerykańską blokadą. Szacuje się, że handel zagraniczny kosztował Kubę dodatkowe 2 896 mln dolarów od kwietnia 2018 do marca 2019. Składają się na tę kwotę m.in.:
- brak przychodu z eksportu towarów i usług – 2 343 mln dolarów
- szkody spowodowane koniecznością handlu z odległymi geograficznie państwami – 1 020 mln dolarów
- brak dostępu do amerykańskiego rynku 163 mln dolarów
- negatywny wpływ zakazu używania dolarów – 85 mln dolarów
Blokada wbrew prawu
Od 1992 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych zwróciło się w 27 rezolucjach z prośbą o zniesienie blokady gospodarczej, handlowej i finansowej nałożonej na Kubę przez rząd Stanów Zjednoczonych. Najnowszą rezolucję w tej sprawie przyjętą 1 listopada 2018 r. poparło 189 na 193 państwa członkowskie ONZ.
Źródła: M.F Gawrycki, N. Bloch – Kuba, Cubadebate, Mesa Redonda